Төвдийн нууц увидас дияанч шидтэнгүүд

Францын дуурийн дуулаач, төгөлдөр хуурч хатагтай Александра Давид Нил 1924 онд Төвдийн Лхас хот руу аялснаар түүний амьдралын утга учир, хүсэл мөрөөдөл нь эрс өөрчлөгдөн амьдралынхаа 14 жилийг Төвдөд өнгөрөөж Төвдийн ёс уламжлал, шарын болон бөөгийн шашныг судлахад зориулжээ.Тэрээр Төвдөд амьдарч байх хугацаандаа нууц увидас, ид шид эзэмшсэн дияанчдыг зорин эмэгтэй хүнээс гарамгүй тэвчээр, зориг гарган байгаль цаг уур, газар орны бэрхшээлийг үл харгалзан Төвдийн нутгаар аялж улмаар 13-р Далай лам, Банчин Лам зэрэг шарын шашны түүхэн зүтгэлтнүүдтэй уулзснаас гадна цастын орны нууцлаг, алдарт дияанчдын шид чадвар, өрнөдийн соёлт ертөнцийнхний санаанд ч оромгүй ер бусын зан үйл, нүдээр үзжээ. Эмэгтэй тэр мөртөө Европ эмэгтэй соёлт ертөнцөөс тусгаарлагдан хуучны уламжлалт ёсыг ягштал баримталдаг энэ оронд хүлээн зөвшөөрөгдөх, шавилан бясалгал,тарнийн ёсонд суралцана гэдэг амаргүй бэрх давааг амжилттай даван гарч Буддын шашны сахил хүртсэн анхныЕвроп эмэгтэй болжээ. Хатагтай Төвдөд өөрийн үзэж туулсан бодит үзэгдэл, үйл явдлуудыг шинжлэх ухааны үүднээс танин мэдэж тайлбарлах оролдлого хийсэн боловч үнэхээр хүний нөөц бололцоо хязгааргүй, хэрвээ хүн өөрөө хүсвэл ид шидийг эзэмшиж болно гэсэн санааг бүтээлээрээ илэрхийлсэн байна. Александра Давид Нил бясалгалын хүчээр далд мэдрэмж, чадвараа нээсэн байна.Энэ бүтээл бараг 100 жилийн өмнөбичигдсэн боловч хэзээ ч үнэ цэнээ алдаагүй, нэн сонирхолтой аян замын тэмдэглэл, адал явдалт зохиол мэт ч бөөгийн болон шарын шашин шинжлэхухааны зааг дээр бичигдсэн танин мэдэхүйн хүрээгээ тэлэх хүсэл эрмэлзэл бүхий хэн бүхний сонирхлыг татсан бүтээл юм.